به گزارش تحریریه، پیروزی غیررسمی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با موجی از واکنش ها در ایران روبرو شد به گونه ای که برخی رسانه های آمریکایی از بی تابی ایران برای مشخص شدن نتیجه انتخابات سخن گفتند. برخی پیروزی بایدن در انتخابات را فرصتی برای تهران می بینند که نباید از دست برود. بررسی اختیارات دولت و کنگره در آمریکا و ساختار قانون اساسی این کشور راهگشا خواهد بود.

هشدار جمهویخواهان نادیده گرفته شد

در دوره امضای برجام هشدار طرف های آمریکایی که با زبان بی زبانی مخالفت حزبی و قانونی خود را با توافق هسته ای ۲۰۱۵ نشان می دادند مورد توجه واقع نشد. مخالفت کامل جمهوریخواهان با برجام از همان ابتدای آغاز مذاکرات مشخص بود به گونه ای که در برخی اوقات آن را به صورت رسمی و علنی برای مقام های ارشد کشورمان در قالب نامه های سرگشاده بیان کردند.   

درحالی که به گواه بسیاری از کارشناسان برجام ده ها نقض داشته است و تقریبا همه مفاد آن به نفع طرف آمریکایی تعبیه شده بود اما باز هم جمهوریخواهان در دوره امضای توافق آشکارا مخالف آن بودند. اسفند سال ۱۳۹۳ و در جریان مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلستان و آلمان) اگرچه دولت اوباما خود را متمایل به مذاکره و توافق نشان می داد اما صداهای پرقدرتی از سوی گروه های پرقدرت سیاسی آمریکا به ویژه سنا شنیده می شد.

در خلال گفت وگوهای هسته ای در سال ۲۰۱۵  در اقدامی کم سابقه  ۴۷ سناتور جمهوریخواه به صراحت به مقام های ایرانی هشدار دادند که توافق هسته ای در یک دولت جمهوریخواه پابرجا نخواهد ماند.

سناتورهای جمهوریخواه نامه‌ سرگشاده ای خطاب به تصمیم ‌گیران نظام ایران منتشر و در آن به صراحت مخالفت خود را با امضای توافق هسته ای اعلام کردند. این سناتورها در این نامه قانون اساسی آمریکا را مهمترین پشتوانه خود برای نابودی هر توافقی میان تهران و واشنگتن اعلام داشتند و هشدار دادند که هر توافق هسته‌ای میان آمریکا و ایران تنها تا پایان دوره ریاست‌ جمهوری باراک اوباما دوام خواهد داشت.

این نامه تقریبا در رسانه های کشورمان بازتاب داشت و حتی رسانه های خارجی هم به آن پرداختند اما جالب اینجاست که همه نمایندگان ۷ کشور حاضر در مذاکرات که در وین به سر می بردند برای توجیه نامه دست به کار شدند.

در بخش هایی از این نامه آمده است:

«درحالی‌که مذاکرات هسته‌ای شما با دولت ما در جریان است متوجه شدیم که شما به‌طور کامل ممکن است سیستم قانون اساسی ما را درک نکرده باشید. بنابراین، ما توجه شما را به دو ویژگی از قانون اساسی ما ( قدرت کنگره در مورد موافقت نامه‌های بین‌المللی الزام‌آور و نیز مشخصات تفکیک قوا در قانون اساسی ما) جلب می‌کنیم که شما باید به‌طور جدی در زمانی که مذاکرات در حال پیشرفت است در نظر بگیرید.

نخست، بر اساس قانون اساسی ما، درحالی‌که رئیس‌جمهور در مورد موافقت نامه‌های بین‌المللی مذاکره می‌کند، کنگره نقش قابل‌توجهی در تصویب آن‌ها را ایفا می‌کند. در مورد هر معاهده، مجلس سنا باید آن را با دوسوم آراء تصویب کند.

موافقت نامه‌های کنگره- قوه مجریه نیاز به رأی اکثریت در هر دو مجلس نمایندگان و مجلس سنا دارد (که به دلایل قوانین جاری این به معنی سه پنجم رای در سنا است). هر چیزی توسط کنگره مورد تأیید نباشد فقط یک توافق صرف از سوی قوه مجریه است.

دوم، ویژگی های قوا در قانون اساسی ما متفاوت هستند. به‌عنوان‌مثال، رئیس‌جمهور ممکن است تنها دو دوره ۴ ساله خدمت کند، درحالی‌که سناتورها ممکن است تعداد نامحدودی هر بار ۶ سال خدمت کنند. رئیس‌جمهور اوباما ریاست جمهوری را در ژانویه ۲۰۱۷ ترک می‌کند، درحالی‌که بسیاری از ما در موقعیت خود به عنوان سناتور شاید ده‌ها سال بعد ازآن باقی خواهیم ماند.

این دو مورد قانون اساسی به معنای این است که ما هر توافقی درباره برنامه سلاح‌های هسته‌ای شما را که به تأیید کنگره نرسد به‌عنوان چیزی بیش از یک توافق قوه مجریه بین پرزیدنت اوباما و آیت‌الله خامنه‌ای محسوب نخواهیم کرد. رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند چنین توافق‌نامه‌ای را با یک حرکت قلم لغو و کنگره‌ها در آینده می‌توانند مفاد آن را در هر زمان تغییر دهند.

این نامه که در مارس سال ۲۰۱۵ تنها چندماه قبل از اجرای توافق هسته ای منتشر شد هشدار می داد که برجام در هر صورت دوام ندارد البته ایران تلاش کرد با صدور یک قطعنامه در شورای امنیت آن را تحکیم کند. با اینحال قراردادن بند مکانیسم ماشه در توافق که نمایندگان ایران به عنوان تضمینی برای کسب موافقت آمریکا به آن رضایت دادند همه این رشته ها را پنبه کرد.

در آن نامه نام سناتور جمهوری ‌خواه آمریکایی همچون میچ مک کانل، جان مک کین، جف سژنز، تام کاتن، لیندسی گراهام،  ریچارد بار، مارکو روبیو، تام اسکات، تد کروزو رند پاول، ریچارد شلبی و ... به چشم می خورد. جالب اینجاست اکنون بسیاری از این افراد در سنا حضور دارند و حتی برخی از آن ها در دولت ترامپ فعال هستند.

به نظر می رسد جمهوریخواهان بار دیگر اکثریت را در سنا در اختیار داشته باشند. بسیاری از این سناتورها که نامه را ارسال کرده بودند هنوز در کنار مقامات کاخ سفید تصریح می کنند هر اقدام قانونی و سیاسی را انجام می دهند تا حتی اگر دولت بعدی به بایدن رسید و وی برای مذاکره با ایران تلاش کرد، نتواند در این امر موفق شود.

سناتور ها در سال ۲۰۱۵  در نامه خود با صراحت به ایران اعلام کردند که هرگونه توافق هسته‌ای میان آمریکا و ایران تنها تا پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما دوام خواهد داشت و اکنون هم فریاد می زنند که مانع هر توافقی خواهند شد.

پایان/